Görsel-1: Miyomların uterusta görülebildiği bölgeler ve tipleri.

Histopatolojik incelemeye göre tiplendirmede de miyomlar normal miyom, sellüler miyom, STUMP (Smooth Muscle Tumor Unknown Malign Potansiyel: içerisinde kanser ya da kanser öncüsü bulundurabilen miyomlar) ve Leiomyosarkom (ultrasonografi ya da MR da miyom görünümünde olan ancak ameliyat edilip patolojik inceleme yapıldığında kanser tanısı alan tümörler) olarak da sınıflandırıla bilmektedir.

Miyomlar Zararlı Mıdır?

Miyomlar genellikle iyi huylu tümörler olup miyom görünümünde olup içerisinde kötü hücre barındıran (kötü huylu/kanser) olgular oldukça nadirdir. Yine de takip sırasında hızlı büyüyen miyom görünümlü kitlelerde kanser açısından dikkatli olmak gerekir. Halk arasında ultrasonografik olarak miyomu olan olgularda anormal aşırı kanamaların nedeni genellikle miyomlara bağlanmaktadır. Oysa hem miyomların bir kısmının gerçekte miyom görünümlü kanserler olması hem de miyomlar ile birlikte rahim içinde kalınlaşma (endometrial hiperplazi) olması miyomu olan olguların dikkatli değerlendirilmesini zorunlu kılar. İhmal edilmiş durumlarda geç kalma ve kanser ise ileri evrelere dönüşme riski mevcuttur. 

Miyomlar büyüklükleri ve rahimde yerleştikleri yerler bakımından pek çok soruna neden olabilirler. Örneğin rahimin içine doğru büyüyen miyomlar düzensiz kanamalar, gebe kalmakta zorluklar ve düşük (gebelik kaybı) gibi sorunlara neden olurken dışarıya doğru büyüyen miyomlar sessizce kalabilirler ve tesadüfen fark edebilirler. Rahmin ön tarafında bulunan idrar torbasına baskı yapan miyomlar sık sık idrara çıkma ve önde baskı hissine neden olurken arka taraftaki bağırsağa doğru baskı yapan miyomlar dışkılama zorluğu, kabızlık, cinsel ilişki sırasında ağrı gibi şikayetlere neden olabilirler. Yine miyomlar büyüdükçe karında şişlik ve ağrıya neden olabilmektedirler. Bazı hastalar rahim büyüdüğü için karınlarında meydana gelen şişlikleri kilo aldıklarını düşünerek ihmal ederler ve doktora başvurmakta geç kalırlar. Miyomlar nedeniyle aşırı büyümüş rahimler, kalpten çıkan kanın önemli bir kısmı rahime gitmek zorunda olduğu için çabuk yorulma halsizlik, efor kapasitesinde azalma gibi sorunlar da yaşamaktadırlar. Tüm bu nedenlerden dolayı kasık ağrısı, karında şişlik, adet kanamasının süresinde ya da miktarında artma, ara kanamalar, sık idrar çıkma, kabızlık, cinsel akvitive sırasında ağrı gibi şikayetleri olan hanımların mutlaka jinekolojik muayene ve ultrasonogafi ile değerlendirilmeleri gerekmektedir.

Miyomların Gebelik Üzerine Etkileri Var Mıdır?

Miyomlar yerleşim yerine bağlı olarak gebe kalmakta zorluk ya da gebe kalamama/kısırlık (tüplerin rahimden çıktığı yerlere yakın yerleşen miyomlar tüplerdeki pasajı engelleyebilmektedirler) nedeni olabilirler. Rahim içine doğru büyüyen miyomlar embriyonun rahim içinde tutunmasına engel olarak da gebe kalmakta zorluk ya da kısırlık nedeni olabilirler.

Görsel-2: Uterusun (Rahim) açılması, miyomun lokalize edilerek dikkatlice uterustan çıkartılması.

Eğer gebeliğe engel olmadılar gebeliğin devam ettirilmesinde zorluk (düşük, gebelik kaybı), plasentanın altında yerleşmeleri durumunda plasentadan bebeğin temel ihtiyaçlarının aktarılmasında zorluk ve bebekte gelişme geriliği gibi sorunlara neden olabilirler. Miyomlar gebelikteki hormonal değişiklikler nedeniyle gebelikte büyürler ve gebelik öncesi büyüklüklerinin iki katına ve daha fazla hacimlere ulaşabilirler. Ayrıca bu büyüme sırasında içlerinde dejenerasyon ile birlikte ağrıya neden olabilirler. Gebelik oluşması ve gebelikte her şeyin yolunda gitmesi durumunda da yine yerleşim yerine bağlı olarak zor doğum, sezaryenle doğum ihtimalinde artış, doğum sonu kanama miktarında artış gibi ilave sorunlara da neden olabilirler.

Miyom Nasıl Tedavi Edilir?

Miyom tedavisi genellikle hastaların sorunlarına göre bireyselleştirilerek yapılmaktadır. Tesadüfen saptanan, hastada herhangi bir şikayete ya da soruna neden olmayan küçük hacimli miyomlar herhangi bir tedavi uygulamadan takip edebilirler.

Görsel-3: Hastamızdan çıkartılan çok sayıda miyomun ameliyat sonrası görünümü. Alttaki en büyük koyu renk olan miyomda kötü hücrelerin varlığı patoloji ile tespit edildi.

Doğurganlık çağında ve gebe kalmak istediği halde gebe kalamayan bir hanımefendide, gebe kalamamanın başkaca bir nedeni bulunamamış ve sorunun miyom ile ilişkili olabileceği düşünülmüş ise miyomun çıkarılması yerinde bir karar olacaktır. Adet düzensizliği ve kanama fazlalığı yakınması olan bir hastada yine rahim içinden örnekler alındıktan ve kötü bir hastalık olmadığından emin olduktan sonra miyomların çıkarılması uygun olacaktır. Sürekli ve uzun süreli kasık ağrılarının (kronik pelvik ağrı) nedeni büyük boyutlara ulaşmış miyomlar ise yine miyom ameliyatı uygun olacaktır. Büyük boyutlara ulaşmış miyomlar rahime giden kan akımı artışına bağlı olarak çabuk yorulma, halsizlik, efor kapasitesinde azalma yapmakta ise yine miyomların ameliyat ile çıkarılması hastanın hayatını daha konforlu hale getirecektir. 

Tüm bunlara ilave olarak büyük boyutlara ulaşmış ve klasik miyom görünümünden farklı görünümdeki miyomlar da malignite (kanser) riski göz önüne alınarak dikkatli yönetilmelidirler. Sonuç olarak miyomlar, neden olduğu sorunlar, hastaların yaşı, tedaviden beklentileri gibi faktörler göz önüne alınarak yapılan bir değerlendirmeden sonra tedavi edilmelidirler. Miyom alındıktan sonra uterusun (rahim) miyom çıkarılan kısmının özenle kapatılması.

Miyom Tedavi Seçenekleri Nelerdir?

Miyomlar için çok farklı tedavi seçenekleri mevcuttur. Bazı ilaçlar miyomların küçülmesini sağlayabilmektedir. Ancak ilaçların kesilmesinden sonra kişi menopoza girmeyecekse miyomların yeniden büyürler. O nedenle miyomlar için ilaç tedavisi yaygın uygulanılan ve etkili bir tedavi yöntemi değildir. Miyomların çıkarılması (myomektomi) miyomlar için kalıcı tedavi fırsatı sağlamaktadır. Miyom alma ameliyatları (myomektomi) açık ameliyatla (laparotomi ile myomektomi), kapalı (laparoskopik myomektomi), vajinal yoldan (vajinal myomektomi) ya da histeroskopi ile (histeroskopik myomektomi) gibi pek çok yoldan ve çok sayıda teknik ile gerçekleştirilebilir. Tedavi planlaması ve hangi tedavinin uygulandığı hususu hastanın ve miyomların durumu ile ilgili olarak hasta ile istişare edilerek ve hasta aydınlatılarak verilmektedir. Farklı tedavilerin birbirine göre üstünlükleri ya da dezavantajları karar verirken göz önünde bulundurulmalı ve tartışmalıdır. Örneğin rahmin iç tabakasına (endometriuma) bası yapan ve bu nedenle gebe kalamayan bir hanımefendide miyomun açık ameliyatla çıkartılmasının endometriuma daha az zarar vermesi beklenirken, laparoskopik miyom ameliyatı yapılacak olursa kanama kontrolü için termal enerji ihtiyacı olduğundan daha fazla endometrial hasar oluşturabilecektir. Yine laparoskopik miyom ameliyatında miyomun çıkarılması için parçalama operasyonu (morselasyon) gerekecektir ki morselatör (miyom parçalama sistemi) kullanımının miyom hücrelerinin ve hatta kanser var ise bu kanser hücrelerinin karın içine yayılmasına neden olduğuna dair olgu sunumları mevcuttur.  Miyom tedavisinin bir başka şekli de miyomları besleyen damarların anjiyografi ile kapatılmasıdır (embolizasyon). Bu yöntemde miyom olduğu düşünülen tümör hakkında patolojik inceleme yapılamaması ve miyomların tamamen ortadan kalkmaması dezavantaj olarak görülmektedir. Sonuç olarak opere edilecek miyomlarda da hangi operasyonun tercih edileceği hususu da çok önemli olup, bizim tedavi beklentimizi potansiyel olarak en iyi ve güvenli sağlayacak tedavi tipi seçilmelidir.

Sezaryen Sırasında Miyom Alma Ameliyatı Yapılır Mı?

Sezaryen sırasında görülen miyomların çıkarılması konusu her zaman tartışma konusu olmuştur. Bazı otoriteler rahime giden kan akımının gebelikte çok fazla olduğu ve bu nedenle myomektomi sırasında daha fazla kanama beklendiği ayrıca doğumdan sonra miyomların hacimlerinin küçüleceği düşüncesi ile sezaryen sırasında miyom alma işleminin (myomektomi) yapılmasını önermemektedirler.

 

Görsel-4: Çok sayıda miyomu olan hastanın ameliyat öncesi görüntüsü.

 

Bazı otoriteler ise çıkarılması kolay olan ya da myomektomi yapılması zorunlu sayılabilecek miyomların çıkarılması uygun görmektedirler. Burada belirleyici olan hususun hastanın ve miyomun özellikleri ile birlikte, hekimin tecrübesi, hastane koşullarının ve kan ihtiyaçlarının karşılanabilme potansiyeli olduğu düşünülebilir ve tedavinin tüm bunlar göz önüne alınarak planlanması uygun olacaktır.

Konuyla ilgili "Miyom Ameliyatı" başlıklı makalemizi de inceleyebilirsiniz.